Хальмг келн (: ᠬᠠᠯᠢᠮᠠᠭ ᡘᡄᠯᠨ), болдыман. Эн келәр кезәнк Дөрвн Хальмг олн әмтын дуһарла, ода цагат , Китдин Улус Орнд , Көкнуурт, , Көлнбүүрт, Хальмгдә әмтын дуһарҗана.
1924 җилин хөөн Хальмг Таңһчид Тодо бичиг бичәр эдллә. Ода Тодо бичигәр һанцахан Хальмгдә әмтын бичиҗәд бәәнә. Дөрвн Хальмыгин улусин бичиг бәәсмин Тодо бичиги Зая-Пандитар үвлуд, 1648 җилд моңһл бичигә сүүрәс бүтәлв. Эндыр Орсин Ниицәнд Хальмг келн кирилл үзүгәр бичидман. Хальмг келн гөрделҗәнә. Ховд, Увс, Баян өлгә, Көвсегел әмгүдд албан бишәр күүндҗана.
Тодо бичиг (ᡐᡆᡑᡆ ᡋᡅᡔᡅᡎ тодо бичиг) — улусин бичиг байсмин. Эн бичиг Зая-Пандитар үвлуд, 1648 җилд сүүрәс бүтәлв. Энүнә цаһан толһад 29 үзгүд байна: А, , И, , У, , Ү, , Ң, , Һ, , П, , С, , Т, , Л, , Ц, , З, , Й, , Г, , В, болын узүгүд төвдин болын Индия келәр бичих — галигуд гидиг үзүгүд нерәдсман.
Тодо-бичиг 1924 җилә хөөн элзелелә. Ода тодо бичигиг Хальмг Таңһчин школад мектеп, ик сурһульд сурҗе сурна. |